Nie opuszczaj mnie! – schemat Opuszczenia i niestabilności więzi
Wyobraź sobie, że budujesz piękny domek z kart. Każda karta symbolizuje dobre chwile w relacji, na której Ci zależy. Wkładasz w to serce, ostrożnie dodajesz kolejne elementy, marząc o stabilności i bezpieczeństwie. Ale za każdym razem, gdy wydaje Ci się, że domek jest prawie gotowy, podmuch wiatru – głupie nieporozumienia, zranienie, kłótnia, rodzące się z lęku i braku zaufania – sprawiają, że wszystko się rozpada. Czy czujesz, że to historia o Tobie?
Ten obrazek doskonale oddaje rzeczywistość osób zmagających się ze schematem opuszczenia i niestabilności więzi. To przekonanie, że każda bliska relacja prędzej czy później się skończy, a Ty zostaniesz sam(a). Może unikasz relacji, bo boisz się ponownego zranienia? A może zdarza się, że gdy wejdziesz w związek, przytłaczasz bliskich nadmierną kontrolą, bo panicznie pragniesz, by zostali?
Czym jest schemat opuszczenia?
Schemat opuszczenia/niestabilności więzi to głęboko zakorzeniony lęk przed stratą. Przekonanie, że wszystkie bliskie relacje prędzej czy później się rozpadną, a ludzie, na których nam zależy, odejdą. To poczucie braku stabilności i gwarancji, że możemy na kimś polegać. Dla osób zmagających się z tym schematem relacje są jak domek z kart – delikatne i ulotne. Schematowi temu może towarzyszyć lęk przed bliskością. Bo przecież jeśli relacja i tak się rozleci, to po co narażać się związany z tym ból.
Skąd bierze się ten schemat?
Wyobraź sobie dziecko, które biega po domu, szukając rodzica, bo chce się przytulić. Ale rodzic nie jest obecny – może wyjechał, może jest pochłonięty swoimi problemami, może jest emocjonalnie niedostępny. To dziecko dorasta z poczuciem, że na nikogo nie może liczyć, że bliskość zawsze wiąże się z rozczarowaniem.
Korzenie schematu opuszczenia tkwią w dzieciństwie. Powstaje on, gdy potrzeby dziecka, takie jak bezpieczne przywiązanie, akceptacja czy troska, nie zostają zaspokojone. Przyczyną mogą być:
Nieprzewidywalny, wybuchowy lub niestabilny rodzic – brak poczucia stabilności emocjonalnej.
Fizyczna nieobecność rodzica – np. w wyniku rozwodu, śmierci, wyjazdów zawodowych.
Emocjonalna nieobecność rodzica – alkoholizm, problemy psychiczne, chłód emocjonalny lub “zimny chów”.
Jak schemat opuszczenia wpływa na Twoje życie dorosłe?
Działanie schematu opuszczenia może manifestować się na wiele sposobów w dorosłym życiu. Być może:
Masz trudność z zaufaniem, nawet gdy Twój partner wykazuje wierność i zaangażowanie.
Kontrolujesz i czuwasz – sprawdzasz korespondencję, oczekujesz ciągłego kontaktu, zadajesz pytania w stylu: „Czy dojechaś?”, „O której wrócisz?”, “Z kim się widziałeś?” – próbujesz śledzić jego każdy krok.
Wybierasz partnerów powielających negatywne wzorce – zdradzających, niestabilnych emocjonalnie, mieszkających daleko, uzależnionych.
Unikasz bliskości, aby nie narazić się na ryzyko ponownego zranienia.
Odrzucasz innych, zanim oni zdążą odrzucić Ciebie.
Jak można sobie pomóc?
Praca nad schematem opuszczenia wymaga zaangażowania i otwartości na zmianę, ale jest to proces jak najbardziej osiągalny.
Podczas terapii schematów możesz:
Zidentyfikować schemat – zrozumieć, jak Twoje doświadczenia z dzieciństwa wpłynęły na to jak dziś wchodzisz w relacje i jaki wybierasz dla siebie partnerów/partnerki.
Zrozumieć swoje potrzeby – nauczyć się rozpoznawać niezaspokojone potrzeby, opiekować się sobą lub prosić o pomoc zdrowo je wyrażając.
Budować zdrowe relacje – zmieniać swoje zachowania w relacjach z innymi, tak by nie oddalały, nie raniły, a pozwalały na budowanie prawdziwej intymności i bliskiego związku.
- Nauczyć się rozpoznawać RED FLAG’S sygnalizujące, że w danej relacji może być Ci trudno i nie warto wchodzić w tę znajomość, gdyż może ona prowadzić do kolejnych zranień i potwierdzania Twoich schematów.